Radossi, Giovanni, prosvjetar, povjesničar i istraživač (Rovinj, 5.X.1936.).

Otac Giovanni bio je poljoprivrednik, majka Apollonia, rođ. Paliaga, domaćica.

Pučku školu završio je u rodnom gradu, gdje je 1946.-54. pohađao talijansku gimnaziju, a diplomirao je 1958. talijanski i engleski jezik s književnošću na Filozofskom fakultetu u Zagrebu.

Zaposlio se 1959. u rovinjskoj talijanskoj srednjoj školi kao profesor talijanskog i engleskog. U istoj školi, zbog nedostatka stručnog osoblja, predavao je 1960.-80. i povijest, povijest filozofije, povijest umjetnosti i sociologiju. Umirovljen je 2006. s 47 godina radnog staža u prosvjeti.

Jedan od utemeljitelja i prvi ravnatelj Centra za povijesna istraživanja u Rovinju (Centro di ricerche storiche di Rovigno, CRS), koji je otvorila 1968. Talijanska unija (Unione Italiana) sa zadatkom istraživanja povijesti Istre i okolnih područja (Rijeke, Dalmacije, dijela Slovenije i Italije) s naglaskom na povijest lokalnog stanovništva.

Radossi se bavio dijalektologijom, toponomastikom (napose istriotskom), proučavao je istarske srednjovjekovne komunalne statute i mletačku heraldiku u Istri i Dalmaciji, te povijest širega područja Istre i Kvarnera. Odlučno se borio za djelovanje institucije koju je tridesetak godina središnja vlast napadala i pritiskivala. Dva najvažnija tijela koja podupiru i surađuju s institutom jesu Narodno sveučilište (Univerità popolare) u Trstu i Ministarstvo vanjskih poslova Republike Italije. CRS promiče univerzalne društvene, kulturne, moralne i ljudske vrijednosti, što je njegovoj knjižnici donijelo status depozitarne knjižnice Vijeća Europe (1995.). Jedina je ustanova takvoga tipa na području bivše Jugoslavije, a poseban status zaslužila je naročitim angažmanom u obrađivanju tema usko povezanih sa zaštitom ljudskih i manjinskih prava te okoliša. Za vrijeme Radossijeva upravljanja CRS je objavio više od 300 djela, a on sam je bio član odbora brojnih publikacija na talijanskom, hrvatskom i slovenskom jeziku.

Aktivno je sudjelovao na šezdesetak kongresa i znanstvenih susreta u Hrvatskoj i inozemstvu. Autor je više monografskih izdanja: Monumenta heraldica Iustinopolitana: Stemmi di rettori, di famiglie notabili, di vescovi e della città di Capodistria (Rovigno-Trieste, 2003.), La toponomastica istriota storica, moderna e comparata della città e del territorio di Rovigno d’Istria (Rovigno, 2008.), Documenti dell’Unione degli Italiani dell’Istria e di Fiume (gennaio 1947 - maggio 1948) (Rovigno, 2010.), Il carteggio Pietro Kandler – Tomaso Luciani (1843 - 1871) (Rovigno, 2014.) i dr. te stotinjak znanstvenih i stručnih radova među kojima se ističu: “Introduzione allo Statuto di Dignano”, Atti CRS, 1, 1970., “Gli Albertini di Parenzo”, isto, 3, 1972., “Studio introduttivo - Le memorie inutili di A. Ive”, Antologia delle opere premiate, 4, Trieste 1972., “Documenti dell’Unione degli Italiani maggio 1945 - gennaio 1947”, Quaderni CRS, 3, 1973.; “Lo statuto del comune di Pinguente del 1575”, Atti CRS, 9, 1979.; “Stemmi di Rettori e di famiglie notabili di Valle d’Istria”, isto, 12, 1982.; "Stemmi di Rettori e di famiglie notabili di Portole in Istria”, isto, 15, 1985., “La toponomastica comparata di Dignano, Fasana, Gallesano, Valle e Sissano in Istria”, isto, 20, 1990., “Stemmi di Capitani, rettori e famiglie notabili di S. Lorenzo del Pasenatico in Istria”, isto, 21, 1991.; “Stemmi di rettori e di famiglie notabili di Albona d’Istria”, isto, 22, 1992., “Stemmi e notizie di famiglie di Rovigno d’Istria”, isto, 23, 1993., "Il ‘Catastico dei Beni della spettabile Comunità di Rovigno’ del 1696”, isto, 24, 1994., “L’inventario dell’eredità di Francesco Fabris qm. Vittorio da Villa di Rovigno del 1797”, isto, 27, 1997., “Il testamento di Monsignor G. M. Bottari ‘Vescovo meritissimo di Pola’ 1695-1729”, isto, 28, 1998., “Notizie storico-araldiche di Montona in Istria”, isto, 35, 2005., “L’attività dell’Agenzia consolare del Regno d’Italia a Rovigno dal 1872 al 1876”, isto, 37, 2007., “Il lungo contenzioso per il commercio del vino tra Rovigno-Parenzo e l’immediato retroterra (1717-1760)”, isto, 42, 2012., “Parenzo tra la ‘Serenissima’ e la ‘Superba’. Le reliquie dei santi Mauro ed Eleuterio: memoria storica sulla loro restituzione”, Quaderni CRS, 24, 2013., “La complessa controversia tra la fedelissima comunità di Rovigno e i fratelli Costantini per il ‘Forno Nuovo Drìo Vier’ (1777-1793)”, Atti CRS, 48, 2018.

Aktivan je u Zajednici Talijana u Rovinju preko pedeset godina, a 1971. postao je prvi put član skupštine Talijanske unije, čiji je potpredsjednik kasnije bio u tri navrata (1992., 1995. i 1998.), a 2021. proglašen je njezinim počasnim predsjednikom.

Za znanstvena postignuća i društvene zasluge dobio je niz domaćih i međunarodnih priznanja, nagrada i odlikovanja, među kojima su titule viteza (cavaliere) (1985.), komendatora (commendatore) (2001.) i komendatora Reda zasluga za Republiku (Ordine al Merito della Repubblica) (2018.) Talijanske Republike, počasni građanin Motovuna (2006.), Nagrada Masi za venetsku kulturu (2012.), počasni doktorat (honoris causa) Sveučilišta Jurja Dobrile u Puli (2016.) te priznanje pulskih esula Istria terra amata (2018.).

Slike